وسوسه یافتن آغاز

در نگاه غیر اجتماعی و آمیخته به اسطوره نویسندگان قدیم تاریخ،‌ جستجوی فاعل انسانی برای هر پدیده تاریخی، روشی مرسوم بوده است. در این نگاه هر پدیده‌ یک فاعل معین  داشته  و در زمانی خاص به وجود آمده است حتی اگر این فاعل انسانی نباشد و خدا یا خدایان باشند.

مثال مشهورش، همان گزارش تاریخ‌نگاران مسلمان از رواج بت پرستی در حجاز به دست عمرو بن لحی است. بر اساس این گزارش مردم حجاز پیش از اینکه عمرو بن لحی به مسافرت شام برود و چند بت را از آن جا به حجاز بیاورد، بر دین ابراهیم بودند و از بت پرستی خبر نداشتند. امروزه بدیهی به نظر می‌رسد که پیدایش یا رواج پدیده‌ای مانند بت پرستی را نمی‌توان به یک فرد خاص یا زمان معین منسوب کرد، هرچند هنوز هم گروهی از تاریخ‌نگاران معاصر چنین گزارش‌هایی را به مثابه گزارش‌هایی تاریخی در آثارشان نقل می‌کنند.